Cognitieve versus lichaamsgerichte therapie: wat is het verschil?

Cognitieve vs. lichaamsgerichte therapie: wat is het verschil?

Je herkent het misschien wel: het ene moment gaat alles voor de wind. Je carrière floreert, je hebt een groot sociaal netwerk en zit in een fijne relatie. En soms – van het ene op het andere moment – voelt het alsof donkere wolken zich boven je hoofd samenpakken. Je relatie loopt stroef, je ervaart conflicten op je werk of hebt donkere gedachten waar je maar geen grip op lijkt te krijgen. 

Het leven gaat in golven. Hoge pieken en diepe dalen horen er soms bij. En dat uit zich in trauma, emotionele blokkades, vervelende kwaaltjes aan het lichaam, relatieproblemen, chronische stress of misschien wel een burn-out. Gelukkig komt er ook steeds meer aandacht voor deze onderwerpen. Mentale klachten komen uit de taboe-hoek en er worden steeds meer therapieën aangeboden om hiermee aan de slag te gaan. Lichaamsgerichte therapie is daar een voorbeeld van. Op deze pagina leggen we het verschil tussen cognitieve en lichaamsgerichte therapie uit. 

Cognitieve therapie is de standaard

Ervaar je mentale klachten, dan is de kans groot dat je eerst een bezoek brengt aan de huisarts. Deze verwijst je door naar een praktijkondersteuner of psycholoog. Dit wordt cognitieve therapie genoemd: bij dit type therapie wordt gekeken naar wat er zich op dit moment afspeelt in je leven en hoe je dit nu je gedrag beïnvloedt. Je kunt in deze therapievormen je hart luchten – en het biedt je misschien wel perspectief op bepaalde situaties. Maar vaak wordt er niet naar de oorsprong van de problemen gekeken. 

Sommige blokkades ontstaan vanuit (onbewuste) trauma’s. Zaken die jij je misschien niet meer herinnert, maar die wel degelijk invloed hebben gehad op je leven en hoe jij je op dit moment voelt. Met alleen cognitieve therapie – dat zich richt op hetgeen waarvan je je bewust bent – pak je vaak niet de kern aan. Met lichaamsgerichte therapie wel. 

Dit kan gaan over

• Depressieve klachten
• Angsten en agressiebeheer
• Spanningsklachten
• Teleurstelling over huwelijk, gezin, werk
• Gebrek aan eigenwaarde
• Verlangen naar persoonlijke vervulling; zingeving
• Conflicten, zowel privé als in collegiale werkverhoudingen
• Lichamelijke (psychosomatische) klachten; spierspanningsklachten
• Klachten over moeheid, energieverlies, verlies van zingeving

Het verschil tussen cognitieve en lichaamsgerichte therapie

Cognitieve therapie richt zich op de gedachten en overtuigingen van jou als persoon. De kern van deze therapie is dat onze gedachten invloed hebben op hoe we ons voelen en gedragen. Door negatieve of irrationele denkpatronen te veranderen, kunnen emoties en gedrag ook worden aangepast. Het uitgangspunt is dat veel psychische problemen voortkomen uit verkeerde of disfunctionele denkwijzen. Lichaamsgerichte therapie richt zich daarentegen – zoals de naam al verraadt – op het lichaam en de fysieke ervaring van emoties. Deze therapie beschouwt psychische problemen als iets dat niet alleen in de geest, maar ook in het lichaam is opgeslagen. Het lichaam houdt spanning en onverwerkte emoties vast. Door deze spanning los te laten, kunnen de emoties en trauma’s worden verwerkt. Hierbij wordt vaak gebruikgemaakt van ademhaling, beweging en lichamelijke bewustwording. Veel cliënten ervaren na lichaamsgerichte therapie alsof er een last van hun schouders valt. Bij lichaamsgerichte therapie wordt met het lichaam gewerkt, en dat gebeurt (onder andere) door aanraking. Dit zal een cognitieve therapeut niet inzetten als onderdeel van de therapie!

De verschillende lichaamsgerichte therapieën 

Ons lichaam slaat emoties en trauma’s op. Heb je last van een stijve schouder, regelmatig hoofdpijn of begint je knie te zeuren zonder acute aanleiding? Waarschijnlijk bezoek je dan je huisarts of fysiotherapeut om je van deze klachten te verlossen.  Een dergelijke behandeling is echter vaak een pleister op de wond: deze lichamelijke klachten ontstaan vaak vanuit hetgeen wat jouw lichaam door de jaren heeft opgebouwd en vastgehouden. Je hebt na een tijdje misschien geen last meer van die frozen shoulder, maar omdat je niet de oorzaak, maar het gevolg aanpakt – manifesteert zich weer een andere klacht in je lichaam. Met lichaamsgerichte therapie pak je klachten bij de kern aan. 

De SBLP is de beroepsverenging van lichaamsgerichte psychotherapeuten en bevordert en bewaakt de kwaliteit en professionaliteit van de aangesloten therapeuten. De beroepsorganisatie hanteert een register waarin therapeuten worden opgenomen die voldoen aan de normen rond opleiding, bijscholing, praktijkvoering, beroepshouding en periodieke herregistratie. Erkende vormen van lichaamsgerichte therapie in Nederland zijn:

• Bio-energetisch analytische therapie
• Core-energetische therapie
• Integrated psychotherapy
• Neo-hypnotherapie
• Postural Integration therapy
• Primal rebirth therapie
• Bodynamic therapie

Core energetica als lichaamsgerichte therapie 

Het type lichaamsgerichte therapie waarop ik me focus, heet core energetica. Dit is een specifieke vorm van lichaamsgerichte therapie die diep ingaat op de wisselwerking tussen lichaam, emoties en bewustzijn. Het werd ontwikkeld door Dr. John Pierrakos, een leerling van Wilhelm Reich, de grondlegger van bio-energetica. Core energetica combineert Reich’s inzichten over de fysieke uitdrukking van emoties met elementen uit de psychologie en spirituele benaderingen. De kern van core energetica is het concept van de “core”, oftewel de kern van iemands wezen. Daar waar de natuurlijke, authentieke levensenergie aanwezig is. Volgens deze therapie heeft iedereen in deze kern positieve kwaliteiten zoals liefde, creativiteit en vreugde. Echter, door trauma’s, emotionele pijn of negatieve ervaringen bouwt een persoon verschillende lagen van verdedigingsmechanismen en maskers op. Dat zorgt ervoor dat de authentieke kern wordt verborgen en vervormt. Deze verdedigingslagen bestaan uit onderdrukte emoties, fysieke spanning en blokkades, en kunnen leiden tot destructief gedrag of psychologische problemen. 

De kernprincipes van core energetica

• Core energetica erkent dat het lichaam niet alleen een fysiek omhulsel is, maar ook een spiegel van de emotionele en psychische toestand. Blokkades in de energie van het lichaam weerspiegelen blokkades in het emotionele leven.
• Deze lichaamsgerichte therapie gaat ervan uit dat levensenergie vrij door het lichaam moet kunnen stromen. Wanneer deze energie wordt geblokkeerd door emotionele wonden of onderdrukte emoties, ontstaan er fysieke en psychologische klachten.
• Naast de focus op fysieke en emotionele genezing, richt core energetica zich ook op persoonlijke en spirituele ontwikkeling. De therapie gaat verder dan alleen het oplossen van psychische problemen en nodigt mensen uit om hun volledige potentieel te verwezenlijken en hun authentieke kern te leven.

Door middel van beweging, ademhaling en persoonlijke interactie onderzoeken we in mijn praktijk naar blokkerende patronen in onszelf en in relatie tot anderen die ons ervan weerhouden voluit te leven vanuit onze eigen waarheid. Als core energetisch therapeut ben ik getraind verschillende interventies te gebruiken.  Dit varieert en is volledig client gericht. Denk hierbij aan ademwerk, bio-energetica, bodydrama, Gestalt, bodyreading, energiewerk in de breedste zin, trauma werk, innerlijk kindwerk, meditatie, systemisch opstellingswerk, en andere. 

Lichaamsgerichte therapie in de praktijk

Loopt je relatie stroef, ervaar je vervelende kwaaltjes of ervaar je misschien wel burn-outklachten? Probeer eens lichaamsgerichte therapie. Om zo’n proces aan te gaan, hanteer ik 2 stappen:

Stap 1: Intake

Allereerst plannen we een intake. Je hebt bepaalde belemmeringen en daar gaan we samen dieper op in. Hierin zijn we nog niet bezig met de therapievorm, maar haal ik vooral informatie op. Wat is er vroeger gebeurd? Hoe zag je gezinssituatie eruit en zijn er bepaalde zaken uit het verleden die een negatieve impact op je leven hebben gehad? Dat geeft mij een beeld van je huidige situatie.  Vervolgens kijken we naar jou: wat wil jij uit de lichaamsgerichte therapie halen? Wil je bijvoorbeeld de verbinding (opnieuw) met je partner aangaan? Wil je af van bepaalde patronen of negatieve gedachten loslaten?

Stap 2: lichaamsgerichte therapie

Met deze informatie gaan we aan de slag in een sessie. In welke vorm dat is, hangt af van de situatie en je doel. Ademwerk, lichte aanrakingen of meditatie helpen je oude patronen los te laten en blokkades in je lichaam op te lossen.  Er is hierbij geen vaste werkwijze. Jij bent uniek, dus daar passen we het proces op aan. De ene persoon is geholpen met een paar consulten, de ander komt maandelijks terug om een nieuwe hulpvraag te bespreken. Jij hebt de controle, ik bied je de handvatten om de problemen bij de kern aan te pakken.  Lichaamsgerichte therapie kun je het beste zelf ervaren om een oordeel te vellen. Via de SBLP ben ik aangesloten bij de koepelorganisaties NAP en RBCZ. Deze maken afspraken met zorgverzekeraars over vergoedingen, en vaak wordt deze gedeeltelijk vergoed vanuit de aanvullende zorgverzekering.

Ben je nieuwsgierig geraakt? Plan een kennismaking om meer over de mogelijkheden te weten te komen.